Wyszukaj na stronie

Na wyszkowskim cmentarzu parafialnym jest wyjątkowy grób - spoczywa w nim dwóch  kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari – por. pilot Stefan Stanisław Okrzeja i płk Tadeusz Stefan Byliński. Uroczystości przy grobie rozpoczęły się zagraniem sygnału „Słuchajcie wszyscy”.
- Porucznik pilot Stefan Okrzeja w pierwszych dniach wojny, 5 września 1939 r., wykonując lot patrolowy w rejonie Wyszkowa, w składzie klucza (który prowadził) z por. pil. Witoldem Łokuciewskim i plut. pil. Ludwikiem Lechem, zauważa ugrupowanie samolotów bombowych lecących na Warszawę. Podejmuje decyzję ataku, lecz w nierównej walce ginie w rejonie wsi Kręgi - mówił do zgromadzonych na cmentarzu ppłk. pilot Janusz Decewicz. - Nazwisko por. pil. Stefana Okrzei jest zapisane na Panteonie Pamięci Narodowej na Polu Mokotowskim w Warszawie.
Przypomniał też postać płk. Tadeusza Bylińskiego, w latach 1927 – 1929 zastę-pcy dowódcy 16 Pułku Ułanów, a w la-tach 1929-32 r. dowódcy 16 PU; członka zarządu powołanej w Wyszkowie w lip-cu 1941 roku delegatury Rady Głównej Opiekuńczej, charytatywnej organizacji, której zadaniem była pomoc najuboższym, współtwórcy Obwodu AK „Rajski Ptak”, zastrzelonego przez Niemców 65 lat temu, na początku lipca 1944 r.
Modlitwę przy grobie bohaterów odmówił ks. dziekan Waldemar Krzywiński, zaś płomienne przemówienie wygłosił ks. Henryk Kietliński, również kapelan warszawskich środowisk powstańczych.
- Dla mnie lotnicy zawsze byli i są przykładem ogromnej miłości do ojczyzny – zaznaczył.
Wieńce na grobie bohaterów złożyli: od generałów Wojska Polskiego - delegacja pod przewodnictwem gen. bryg. Stanisława Nałęcz-Komornickiego, kanclerza Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari, od mieszkańców Wyszkowa - burmistrz Grzegorz Nowosielski i jego zastępczyni Teresa Trzaska, od Publicznej Szkoły Podstawowej im. por. pil. Stefana Okrzei w Kręgach - delegacja pod przewodnictwem dyr. Elżbiety Walaszczyk, delegacje Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego oraz wyszkowskiej WKU. Druga część sobotniej uroczystości odbyła się w Kręgach pod pomnikiem ku czci por. pil. Stefana Okrzei, postawionym niedaleko od miejsca, w którym 5 września 1939 roku spadł jego samolot. W czasie lotu patrolowego       w kluczu samolotów w rejonie Wyszkowa zauważył duże zgrupowanie samolotów wojskowych, 9 sztuk typu dornier, lecących na Warszawę. Jako dowódca klucza podjął decyzję o ataku. Zginął jednak w nierównej walce.
Po wspólnej modlitwie, poprowadzonej przez ks. Henryka Kietlińskiego, głos zabrał gen. broni Jerzy Gotowała, były dowódca Sił Powietrznych. Przybliżył wypadki, które zaistniały wokół Warszawy podczas działań polskiego lotnictwa we wrześniu 1939 r.
- Działalność naszej brygady pościgowej mogła przynieść takie sukcesy dzięki wspaniałemu systemowi dozorowania, który przynosił wiadomości o sytuacji powietrznej z kręgu Warszawy – podkreślił gen. Gotowała. - Jego twórcą był szef sztabu brygady Eugeniusz Wyrnicki. Ten system wszedł na stałe do systemu obrony powietrznej także Wielkiej Brytanii, Niemiec i Związku Radzieckiego. (...) Stefan Okrzeja był doskonałym pilotem, który atakował z małej odległości.
- Po walce 5 września – kontynuował – brygada działa coraz słabiej. Nie ma już sprzętu, coraz mniej jest pilotów, a najtrudniej jest  z zaopatrzeniem brygady w paliwo i uzbrojenie. 17 września brygada odlatuje z węzła warszawskiego na węzeł lubelski. Obrona naziemna Warszawy pozbawiona tego parasola, tej tarczy, jest poddawana coraz cięższym nalotom hitlerowskiej Luftwaffe. Dzięki takiej postawie, jak Stefana Okrzei, mieliśmy możliwość obrony Warszawy przez 17 dni.
Medalem „Pro Memoria” - za wybitne zasługi w utrwalaniu pamięci o ludziach i ich czynach w walce o niepodległość Polski podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu – decyzją Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, Decyzje, którą w jego imieniu odczytał ppłk. Decewicz, wyróżnieni zostali: Publiczna Szkoła  Podstawowa w Kręgach, nosząca imię pil. Stefana Okrzei oraz Elżbieta Szczuka (dziennikarka współpracująca z „Nowym Wyszkowiakiem”). Medale odznaczonym przypiął gen. Stanisław Komornicki.
- Dzisiejsza uroczystość to utrwalenie tego, co wtedy, w najtrudniejszych warunkach wojennych, dokonywali ludzie w obronie ojczyzny. Dokonywali czynów niezwykłych, czynów ofiarnych, chcieli osiągnąć cel zasadniczy – obronić naszą ziemię, naszą kulturę, nasz język, bronili tego, co wielkim wysiłkiem swojego życia stworzyli nasi dziadowie i ojcowie. (...) Ci wszyscy, którzy zostali dziś uhonorowani, są dla nas ważni, bo zachowują nasze doświadczenia narodowe, które są w każdym pokoleniu potrzebne. (...)
Dzisiaj jest jedno nadanie zbiorowe dla szkoły, bo szkoła jest to zbiorowisko młodych ludzi, którzy za chwilę, bo czas płynie szybko, będą decydowali jak ma wyglądać nasza ojczyzna.
A drugie nadanie indywidualne, dla pani redaktor Elżbiety Szczuki. Ona jest przykładem, jak należy skromnie i bez ostentacji pracować wytrwale nad zachowaniem tych ludzi, którzy byli bohaterami. (...) To prawda, że ważna jest teraz przyszłość. Ale przyszłość bez przeszłości to słaba przyszłość, to jest przyszłość bez wykorzystania doświadczeń. (...) Dzisiejsza uroczystość to też temat do przemyśleń, do zadumy o tych, co oddali życie za ojczyznę.
Kwiaty pod pomnikiem złożyli lotnicy, wójt Andrzej Żołyński, uczniowie szkoły w Kręgach, WKU. Ostatnia część uroczystości odbyła się w szkole w Kręgach. To dawny pałacyk Leskich, w którym przed wojną bywał zaprzyjaźniony z tą rodziną gen. Stanisław Komornicki. Uczniowie przedstawili program artystyczny. Krótkie, ale pełne treści wystąpienie miał prof. gen. bryg. Jerzy Lewitowicz. Podarował szkole do Izby Pamięci mundur generalski.
Kolejne drzewko w przyszkolnej alei modrzewiowej posadził gen. Komornicki, pomagali mu gen. Lewitowicz i ks. Kietliński.

Wróć do listy artykulów z tego wydania