Strona główna
Galeria Kontakt Ogłoszenia
Historia Ziemia
Wyszukaj na stronie

Brańszczyk
Gmina Brańszczyk położona jest na północny wschód od Wyszkowa, ma charakter rolniczy, zajmuje obszar 16.761 ha, z czego 30% stanowią pola, a 12% - łąki. Liczy 8.405 mieszkańców ( 2001r.). Bogactwem gminy są lasy (stanowiące 44% powierzchni) Gminę upodobały sobie bociany. Ich liczne siedliska znajdują się prawie w każdej wsi.
Malownicze położenie w Dolinie Dolnego Bugu, wśród wspaniałych lasów Puszczy Białej, zapewnia komfort wypoczynku, stąd liczne domki i działki letniskowe, których najwięcej znajduje się w położonym nad Bugiem Nakle, Udrzynie i Tuchlinie.
Na terenie gminy znajduje się jeszcze wiele starych drewnianych domostw, z charakterystycznymi dla Kurpi Białych ozdobnymi gzymsami nadokiennymi i gankami.
Siedzibą gminy jest Brańszczyk, odległy 8 km od Wyszkowa i 60 km od Warszawy, liczący 1036 mieszkańców. Życie miejscowości koncentruje się przy ul. Jana Pawła II (do 1999 roku – ul. I Armii Wojska Polskiego), która zaczyna się prawie nad Bugiem, przy tzw. probostwie i ciągnie się aż do granicy z Nowym Brańszczykiem.
Brańszczyk ma blisko 800-letnią, bogatą historią. Pierwotnie nosił nazwę Brańsk i był grodem warownym położonym przy ważnym szlaku handlowym na Bugu, łączącym Morze Czarne z Bałtykiem. Burzliwe wydarzenia dziejowe pozbawiły go praw miejskich i zdegradowały do roli małej wsi - Brańszczyk.
Przed II wojną światową Brańszczyk należał do rodziny Rudzkich. Ostatni dziedzic, Alfred Rudzki, pochowany jest w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Brańszczyku. Leży tam również jego córka Leonia, która, przeżywszy 91 lat, zmarła w 1991 roku. Do dziś pamiętają ją najstarsi mieszkańcy wsi jako młodą panienką, która jeździła konno po swoich włościach. W skład majątku Rudzkich wchodził m.in. teren, na którym położony jest obecnie Dom Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Chorych. We wspaniałym, zabytkowym XIX-wiecznym parku, w którego centrum postawiono budynek DPS-u, do dziś znajduje się dworek Rudzkich – niestety został tak przebudowany, że o jego dawnej świetności świadczą jedynie cztery kolumny podpierające ganek. Jest tam też stary młyn – wiatrak, pozbawiony już śmigieł, ale z zachowanym wewnątrz mechanizmem do mielenia zboża. W parku znajdują się też stawy, a wokół nich alejki spacerowe.
Okolice Brańszczyka i Puszczę Białą opisała prof. Maria Żywirska (1904 – 1980), znany etnograf, która urodziła się i wychowała w Brańszczyku. Córka Stanisława Byczyńskiego, który był ostatnim zarządcą majątku Rudzkich, jest autorką monografii pt. „Puszcza Biała. Jej dzieje i kultura”. Książka jest nieocenionym źródłem wiedzy o kulturze i historii tego terenu. Autorka opierała się na własnych badaniach, które prowadziła przez ok. 40 lat. M. Żywirska zmarła w Warszawie, ale pochowana jest na cmentarzu w Brańszczyku. Niestety tablicę pamiątkową, umieszczoną na jej grobowcu, a ufundowaną przez mieszkańców wsi, skradziono.
Dom rodzinny Marii Żywirskiej znajduje się w Brańszczyku, przy ul. Jana Pawła II. Od pięciu lat mieści się w nim „Dom Seniora”, prowadzony przez Zgromadzenie Ojców Orionistów. Obecnie mieszka tam tylko trzech emerytów (a i ci wyprowadzą się wkrótce do nowego budynku, budowanego w pobliżu).

Więcej o gminie Brańszczyk można przeczytać w przedniku "Po Ziemi Wyszkowskiej" wydanym przez Wydawnictwo Edytor.


strony www Warszawa