Wyszukaj na stronie

Popowo Kościelne  ma długą i ciekawą historię i chyba najwięcej zabytków w całej gminie. Dwa z nich – kirkut (wpisany do Rejestru Zabytków w 1986 r.) i młyn motorowy - jeśli mają przetrwać, wymagają pilnej renowacji. Pokazuje nam  je Bartek Kostrzewa uczeń z Popowa Parcele, który bardzo interesuje się historią swojej malej ojczyzny.
Bartek zbiera książki, materiały i zdjęcia związane z historią Popowa, aktywnie uczestniczy w gminnych imprezach kulturalnych. Historię swojej miejscowości poznaje także z opowiadań prababci.
-  Mieszkańcy wyznania mojżeszowego stanowili nawet do 40% mieszkańców Popowa, była tu łaźnia i synagoga – opowiada Bartek. -  Cmentarz żydowski został założony na przełomie XVIII i XIX w. Prababcia opowiadała mi, że zwłoki, owinięte w całun, grzebane były w pozycji siedzącej, niektórzy zmarli w rękach mieli garnek kaszy. Jak się skończył pogrzeb,  uczestnicy szybko zbiegali z górki, bo był przesąd, że kto ostatni zejdzie, ten pierwszy tu wróci.
W latach 20. XIX w. w Popowie był dozór bóżniczy (pochodzący z wyboru zarząd gminy, początkowo o kompetencjach religijnych). W tym czasie na popowskim kirkucie grzebano m.in. zmarłych Żydów z Pułtuska, gdzie jeszcze nie było cmentarza żydowskiego. Na początku XX w. w Popowie Kościelnym mieszkało ponad 100 osób wyznania mojżeszowego.
Z dużego, znajdującego się na wzgórzu kirkutu, zostało ok. 10 niewielkich, kamiennych macew, rozrzuconych po całym terenie. Reszta została wykorzystana m.in. do brukowania chodników. Niektóre miejsca na cmentarzu zostały rozkopane: - Ludzie myśleli, że w grobach znajdą złoto i precjoza - - wyjaśnia Bartek.
Na granicy Popowa Kościelnego i Janek stoi rozpadający się już młyn motorowy, zbudowany ok. 1920 roku. Na mało już czytelnej tabliczce można przeczytać, że jego właścicielami byli J. Wieczorkowski i T. Rzeczkowski.
- Pan Wieczorkowski miał przed wojną motocykl, którego nie oddał okupantom niemieckim. Myślał, że uda mu się przechować go w młynie. Ale jeden z pracowników go wydał. Pan Wieczorkowski został uwięziony w obozie w Dachau, na szczęście przeżył i wrócił do domu. Zmarł w 1978 roku. Kiedyś ten młyn był ważnym centrum wsi – uzupełnia Bartek.

Wróć do listy artykulów z tego wydania