Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli nad Bugiem. Był drugim dzieckiem Julianny (z domu Karp) i Stanisława Wyszyńskich. 
 

Matka przyszłego prymasa, Julianna Karp, córka Adama i Anieli z Giziewiczów, urodziła się we wrześniu 1877 roku, ochrzczona została w kościele w Kamieńczyku. Aniela Karp zmarła w 1888 roku w wieku 34 lat. Ojciec Julianny ożenił się powtórnie, ale wkrótce zmarł, a zaraz po nim jego syn z drugiego małżeństwa. Druga żona, która przejęła mienie męża, nie chciała opiekować się jego dziećmi. Piętnastoletnią Juliannę przygarnęła zamożna  rodzina z Warszawy. W maju 1899 roku Julianna wyszła za mąż za o rok starszego Stanisława - urodzonego we wsi Gać, organistę w kościele w Prostyni. Rodziny Karpiów i Wyszyńskich znały się, bo obydwie miały siedliska w Skuszewie i należały do parafii Kamieńczyk. Młodzi małżonkowie wkrótce po ślubie przenieśli się do Zuzeli, urodziły się im dzieci: Anastazja, Stefan, Stanisława, Janina, Wacław. W 1910 roku rodzina przeprowadziła się do Andrzejewa - tam Julianna Wyszyńska zmarła z powodu powikłań okołoporodowych (miała 33 lata), pięć dni później zmarła jej najmłodsza córka Zofia. W 1911 roku Stanisław Wyszyński (zmarł w Warszawie w 1970 r.) ożenił się z Eugenią Godlewską, przyjaciółką zmarłej żony.  

Rodzice Stefana Wyszyńskiego często pielgrzymowali do sanktuariów maryjnych – ojciec na Jasną Górę, matka do Ostrej Bramy. Potem opowiadali wrażenia z pielgrzymek. Prymas wspominał, że w domu przed obrazami z obydwu sanktuariów co wieczór modliła się rodzina Wyszyńskich. W latach 1903 – 1910 Julianna i Stanisław Wyszyńscy często z dziećmi przebywali latem w Fideście, u Antoniego Karpia, brata Julianny.
 

Stefan uczył się  w gimnazjum w Warszawie (im. Wojciecha Górskiego), Łomży (prywatne męskie gimnazjum) i Włocławku. Bierzmowanie przyjął z rąk biskupa płockiego Juliana Nowowiejskiego. Do Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku wstąpił w 1920 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w dniu swoich urodzin, 3 sierpnia 1924 r. Mszę prymicyjną odprawił przed Cudownym Obra-zem na Jasnej Górze.

Od kiedy został księdzem, znacznie częściej kontaktował się z rodziną matki. Wyszkowianka Leokadia Sadkiewicz (żyła 100 lat) wspominała, że Stefan Wyszyński bywał w kościele św. Idziego, a w latach 20. tańczyła z nim na weselu.

W 1929 roku ks. Stefan ukończył Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Lubelskiego, w tym samym roku obronił pracę doktorską „Prawa rodziny, Kościoła i państwa do szkoły”. W czasie studiów działał w Stowarzyszeniu Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodze-nie”. Jeszcze przed wojną odbył podróż naukową po krajach Europy Zachodniej.

W czasie okupacji ukrywał się, m.in. w Laskach k. Warszawy. Podczas Powstania Warszawskiego był kapelanem grupy „Kampinos” Armii Krajowej oraz szpitala powstańczego w Laskach. Po wojnie wrócił do Włocławka, gdzie został rektorem tamtejszego Wyższego Seminarium Duchownego. 
 

W 1946 roku został biskupem diecezjalnym lubelskim - sakrę biskupią przyjął 12 maja na Jasnej Górze z rąk prymasa Augusta Hlonda. Niespodziewanie, dwa lata później, został jego następcą. Został też arcybiskupem Gniezna i Warszawy.

W 1950 r., aby uratować resztki wolności Kościoła w Polsce, zdecydował o podpisaniu porozumienia między Episkopatem Polski i władzami państwowymi. Episkopat zobowiązał się uznać idee kolektywizacji rolnictwa oraz potępić podziemie zbrojne. Za to uzyskał zgodę na nauczanie religii w szkołach, funkcjonowanie na niezmienionych zasadach Katolic-kiego Uniwersytetu Lubelskiego, a także wydawanie prasy katolickiej. Jednak porozumienie to nie zakończyło represji wobec Kościoła. W styczniu 1953 roku prymas Wyszyński został kardynałem. Nie mógł osobiście odebrać kapelusza kardynalskiego, gdyż władze odmówiły mu paszportu. We wrześniu został aresztowany i wywieziony z Warszawy. Więziony był m.in. w Stoczku Warmińskim, Prudniku Śląskim i Komańczy. Ten okres jego życia dokumentują „Zapiski więzienne”. 

W październiku 1956 roku zmieniła się sytuacja polityczna w Polsce. Kardynał Wyszyński otrzymał propozycję niezwłocznego powrotu do Warszawy, objęcia wszystkich stanowisk kościelnych i uspokojenia społeczeństwa. Zgodził się po tym, jak postawione przez niego warunki zostały przyjęte przez Władysława Gomułkę. Dzień później Stefan Wyszyński wrócił do Warszawy.

W 1965 roku prymas wraz z episkopatem wystosował list do biskupów niemieckich, informujący o zbliżających się obchodach tysiąclecia chrztu Polski, ze słynnymi  już słowami: „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Po opublikowaniu listu w kraju Władysław Gomułka i jego ekipa oskarżyli biskupów o wtrącanie się w sprawy polityczne, działanie na szkodę narodu. Ale jednocześnie list ten rozpoczął proces pojednania między narodami polskim i niemieckim; kilka lat później rząd RFN uznał polską granicę zachodnią.

Kardynał Wyszyński przyjeżdżał do Wyszkowa i Kamieńczyka (np. wyświęcał odnowiony dach kościoła), także na spotkania rodzinne. 

W lipcu 1968 roku ówczesny proboszcz parafii św. Idziego ks. Józef Fydryszewski powiedział do parafian: „Otrzymaliśmy radosną wiadomość, że 22 września nawiedzi naszą parafię ks. prymas Wyszyński i trzej nasi biskupi. Szczegółowy program zostanie podany. Potrzebne są pewne przygotowania, a więc: odświeżyć fronton kościoła przy dużych drzwiach, ufundować bramę i 3 furtki żelazne w parkanie przykościelnym, odnowić sale katechetyczne oraz ży-randole w kościele, ufundować aspektomat.”  Podczas wizyty w 1968. ks. kardynał Wyszyński wygłosił kazanie z ambony w kościele św. Idziego.

W latach 70. upodobał sobie Gaj (gm. Zabrodzie) – wypoczywał tu latem w klasztorze Sióstr Benedykty-nek Krzyża Chrystusowego, a wraz z nim ówczesny metropolita krakowski Karol Wojtyła. W październiku 1978 r. kardynał Wyszyński wraz z kardynałem Wojtyłą bierze udział w konklawe. „Jeśli cię wybiorą, musisz przyjąć. Dla Polski.” – tak po szóstym głosowaniu powiedział do swojego przyjaciela kardynał Wyszyński. W ósmym głosowaniu zdecydowana większość elektorów wybrała Karola Wojtyłę na papieża.
 

Prymas Polski Stefan Wyszyński zmarł 28 maja 1981 r. o godzinie 4.40. Został pochowany w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzci-ciela w Warszawie.

29 maja 1989 roku,  z inicjatywy papieża Jana Pawła II, rozpoczął się proces beatyfikacyjny Stefana kardynała Wyszyńskiego. W październiku 2000 roku Sejm RP, w uznaniu zasług Prymasa Tysiąclecia dla kraju, ogłosił rok 2001 Rokiem Kardynała Wyszyńskiego. 

W listopadzie 2005 roku Rada Miejska w Wyszkowie skrzyżowaniu ulic Pułtuskiej i gen. Józefa Sowińskiego nadała  nazwę „Rondo kardynała Stefana Wyszyńskiego”.

•

Grób dziadków ks. prymasa znajduje się na cmentarzu w Kamień-czyku. Ks. proboszcz chce go zamienić na nowy, kamienny (Czy słusznie, to przecież historyczna pamiątka. Może wystarczy odnowić zwietrzały krzyż? – ES). Na ten cel zbierane były pieniądze do skarbonek w kruchcie kościoła. Nieznani sprawcy w ub. tygodniu włamali się do puszek i ukradli pieniądze.

Autor:
Treść:
Kod z obrazka: