O nowych, ryzykownych zachowaniach i formach krzywdzenia dzieci sędzia Wesołowska mówiła na konferencji „Rola dyrektora placówki oświatowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa dziecka i nowe zagrożenia”, zorganizowanej przez przedszkole „Bezpieczny Przed-szkolak” i Gminę Wyszków. Wzięli w niej udział: samorządowcy, dyrektorzy, nauczyciele, pedagodzy szkół, placówek opiekuńczo – wychowawczych i przedszkoli z powiatu wyszkowskiego, Węgrowa, Łochowa i Pułtuska, przedstawiciele kuratorium, sądu, policji, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, PCPR, OPS.

Sędzia Wesołowska odwiedziła nasze miasto po 20 latach. - Dzisiejszy Wyszków to nie to samo. Kiedyś strach było tu wjeżdżać – zauważyła.

O edukację prawną w szkołach walczy od wielu lat, od kiedy zauważyła, że dzieci i młodzież na sali rozpraw pojawiają się zarówno w roli ofiar, jak i przestępców niepokojąco często. - Kiedy 30 lat temu zaczynałam swoją pracę, młody człowiek był rzadkością na sali rozpraw. Dziecko rzadko było też ofiarą przestępstwa - podkreśliła. - Dziś rocznie ok. 30 tys. pokrzywdzonych jest przemocą fizyczną. Z jednej strony patrzę na dziecko skrzywdzone, z drugiej – na nastoletniego przestępcę, choć często za tą sytuacją kryje się krzywda tego dziecka. Nie ma pomocy w domu, szkole, przedszkolu, wśród kolegów.
 

Młodzi ludzie często wchodzą na drogę przestępczą, nie zdając sobie sprawy z grożącej im odpowiedzialności. Anna Maria Wesołowska podała przykład 17-letniego ucznia z czerwonym paskiem, który, strasząc kolegę finką, ukradł mu 5 zł. Zanim trafił na salę rozpraw, w areszcie spędził 8 miesięcy. – W takich sytuacjach młodzi ludzie mówią: „Będę chodził do kościoła, słuchał rodziców, tylko wypuśćcie mnie z więzienia”. Nie wiedzieli, co im grozi – relacjonowała sędzia. - Kiedy opowiadam tę historię, dzieci mówią, że był winny, ale już połowa młodzieży w liceum, że nie, bo ukradł tylko 5 zł. Im dziecko starsze, tym mniejszą ma wrażliwość.

Dzieci dotyka nie tylko krzywdzenie psychiczne i fizyczne, wykorzystywane są też w sytuacjach okołorozwodowych, stają się ofiarami pracy rodziców za granicą. Zdaniem sędzi, rodzice powinni mieć obowiązek informowania pedagogów szkolnych o rozwodach, o sytuacjach, kiedy dziecko ma prawo dziwnie się zachowywać. Opowiedziała o sprawie chłopaka, który, grożąc nożykiem do obierania kasztanów, ukradł książki do biologii, a w parku zabrał kobiecie torebkę. O tym, że nie był „prawdziwym” przestępcą, świadczył napisany do sądu wniosek, by pozwolono mu w areszcie jeździć na wrotkach. – Później okazało się, że chłopak chciał trafić do aresztu, żeby ojciec przyszedł z nim porozmawiać i wrócił do domu. Ojciec odszedł do innej kobiety, ale chłopak myślał, że to jego wina – relacjonowała Anna Maria Wesołowska.

Coraz większym problemem jest uwodzenie dzieci przez Internet. - Często wysyłają swoje zdjęcia, opisują, co mają w domu i zdradzają, kiedy nikogo nie ma. A kiedy zostaną skrzywdzone, nie przyznają się – przestrzegała sędzia.

Poruszyła też kwestię wczesnej inicjacji seksualnej: - 50% dzieci przechodzi ją poniżej 18. roku życia, a 19% chłopców i 14% dziewcząt – poniżej 15. roku życia. My tej wiedzy do siebie nie dopuszczamy.

Seksualna swoboda, do której przyczyniają się m.in. młodzieżowe czasopisma, często prowadzi do tragedii. Anna Maria Wesołowska opowiedziała tu historię młodych ludzi, którzy zorganizowali tzw. domówkę: - Zaprosili dziewczynę, która „chętnie dawała”. Potem już jednak nie chciała. Doszło więc do gwałtu. Wszystko by się rozmyło, jak powiedział później jeden z chłopców, gdyby dziewczyna w domu nie zemdlała. Rodzice zawieźli ją do szpitala, lekarz zorientował się, co się stało. Teraz ci chłopcy „siedzą” i nie wiedzą, o co chodzi. Przecież to była zwykła „domówka”. A rodzice na sali rozpraw, kiedy słuchają, co się działo, mają miny, jakby ich ktoś w kosmos wystrzelił.
 

Jedną z form edukacji prawnej są lekcje wychowawcze w sądzie, do których szczególnie sędzia zachęca gimnazjalistów. - To doskonała lekcja życia. Można uczyć się na cudzych błędach – podkreśliła. - W ministerstwie pytają mnie, czemu chcę uczyć dzieci prawa karnego, o rozbojach, gwałtach? Przecież nasze dzieci tego nie robią. A robią. W tym roku policja zatrzymała 52 tys. małoletnich sprawców 112 tys. przestępstw.

Sędzia powołuje się też na wyniki badań amerykańskiego naukowca, który stwierdził, że za 3 – 4 lata w polskich szkołach będzie dochodziło do strzelanin.

Zachęcała również do wywieszania na tablicy ogłoszeń artykułów Kodeksu karnego, dotyczących właśnie dzieci i młodzieży, np. obcowania płciowego z małoletnim (art. 200): „Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.”

- Każdy, kto obcuje płciowo. Nawet 13-latek – podkreśliła sędzia. - Rodzice, nauczyciele trochę się dziwią, a dzieci – bardzo się dziwią.

- Jeśli oboje są nieletni, to oboje popełniają przestępstwo? – dopytywali nauczyciele.

- Tak. Zajmuje się tym sąd dla nieletnich. Ale w przypadku rozboju czy gwałtu odpowiedzialność karną ponosi się od 15. roku życia – podkreśliła Anna Maria Wesołowska.

Szkoła powinna zwracać uwagę również na przemoc rówieśniczą i cyberprzemoc. Stąd na tablicy ogłoszeń powinien znaleźć się również fragment Kodeksu karnego dotyczący nękania (art. 190a): „Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”

Jak podkreśliła sędzia, pod przepis ten może podlegać również plotka. 
 

Sędzia zwróciła obecnym uwagę, że mają obowiązek reagowania nawet, gdy tylko podejrzewają, że dziecko zostało skrzywdzone. - Czasem nie chcemy wychodzić przed szereg lub boimy się pomyłki – przyznała. Tymczasem dzieci bardzo długo ukrywają przemoc fizyczną. Jedna z rodzin wielodzietnych, z którą spotkała się na sali sądowej, przez lata była maltretowana przez ojca. - Nikt nie reagował – podkreśliła - aż w końcu ojciec zabił matkę na oczach 6-letniej córeczki.

Przytoczyła też historię dziewczynki przez 4 lata gwałconej przez ojca. Dziecko przychodziło do szkolnego pedagoga i opowiadało, że coś takiego spotyka jej koleżankę. Pedagog próbowała dowiedzieć się, kim jest ta koleżanka, ale nie domyśliła się, że dziewczynka opowiada o sobie.

- Kiedy na spotkaniach z uczniami zaczynam mówić o przemocy, widzę, ile oczu jest smutnych, ile osób spuszcza wzrok. My musimy mieć oczy dookoła głowy – apelowała. Zwróciła uwagę na konieczność sporządzania „na gorąco” notatek służbowych, które w sądzie mogą okazać się bardzo pomocne. Zaobserwowane problemy należy zgłaszać dyrektorowi, wzywać rodziców, a jeśli nie chcą współpracować - powiadomić sąd rodzinny.

Sędzia zachęcała również do stosowania tzw. poręczenia społecznego szkoły wobec uczniów, którym „powinie się noga”. – Poręczenie musi być jednak poparte listą obecności, ocenami i dobrymi stosunkami z kolegami – dodała.

Sędzia Anna Maria Wesołowska na udział w programie telewizji TVN zgodziła się, by również w ten sposób propagować edukację prawną zarówno wśród młodzieży, jak i dorosłych. Opierając się na prawdziwych historiach z sali sądowej, napisała poradnik prawny „Bezpieczeństwo młodzieży” (cieszył się dużym zainteresowaniem wśród uczestników konferencji). 

- Z mojej sali rozpraw widzę, jak rodzina straciła na wartości - mówiła. - Teraz rodzice współpracują ze szkołami, widzę zielone światło, które należy wykorzystać. Szkoła to nie tylko wiedza, również troszeczkę uczniów wychowujmy.

O tym, jak poznać, że dziecko jest krzywdzone i jak istotną rolę w procesie wychodzenia z traumy i odbudowywaniu zaufania do świata odgrywają dorośli, w dalszej części konferencji mówiła Urszula Zadworna, psycholog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Reprezentujący wyszkowską policję asp. sztab. Zbigniew Pepłowski zwrócił uwagę na zmianę przepisów, po której obowiązek wypełnienia tzw. Niebieskiej Karty (w przypadku stwierdzenia przemocy) mają również placówki oświatowe. Niestety, Niebieska Karta została też bardzo rozbudowana. - Wierzyć mi się nie chce. Będę protestować – zapowiedziała Anna Maria Wesołowska, widząc kilkustronicowe druki.

Autor:
Treść:
Kod z obrazka: