Doradcę Prezydenta RP, po raz kolejny w Wyszkowie, powitał burmistrz Grzegorz Nowosielski. - Dziś w roli historyka, znawcy okresu II Rzeczpospolitej – dodał, przypominając, że gość jest wykładowcą Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Humanistycznej w Pułtusku. Młodzież wypełniającą salę widowiskową ośrodka kultury „Hutnik” zaprosił na „wspaniałą lekcję historii i patriotyzmu.” Okazją do spotkania było stulecie powstania Legionów. - To wstęp do obchodów 100-lecia odrodzenia państwa polskiego – zauważył Tomasz Nałęcz.

Józefa Piłsudskiego przedstawił jako „męża stanu, od którego oczekuje się wybitnych kwalifikacji intelektualnych, wytyczania i realizowania celów przez innych uważanych za nierealne, ale też nieporywania się z motyką na słońce”. - Tak było z Józefem Piłsudskim i jego wieloletnią walką o niepodległość. Cel zrealizował w 1918 r., a później, aż do śmierci konsekwentnie zabiegał o kondycję państwa polskiego – dodał. - To piękna, wielowymiarowa postać. Nie przez wszystkich pozytywnie oceniana. Tak jak tysiące Polaków poszłyby za nim w ogień, tak tysiące utopiłyby go w łyżce wody.

Przed wybuchem I wojny światowej Józef Piłsudski rozważał, jak wykorzystać fakt, że zaborcy stanęli po przeciwnych stronach barykady. - O kulisach wybuchu wojny wiemy dziś praktycznie wszystko. Żaden z zaborców nie planował odbudowy państwa polskiego, a Piłsudski nie wierzył żadnemu z nich. Największą wrogością darzył Rosję, największe swobody dała Polakom Austria i tam Piłsudski szukał oparcia – mówił Tomasz Nałęcz. Wyniku wojny przywódca nie był jednak w stanie przewidzieć. - Z przekonania w gruncie rzeczy też jestem piłsudczykiem, żyję z Piłsudskiego, piszę o nim książki, artykuły. Jestem pełen uznania, ale nie jestem zaślepionym piłsudczykiem. Oni wierzą, że Piłsudski przewidział, że wojna stanie się klęską wszystkich trzech zaborców. Nie ma co jednak obdarzać go boską mocą przewidywania wydarzeń tak skomplikowanych. Różnym swoim rozmówcom mówił różne rzeczy, w polityce nie raz się oszukuje. A polscy politycy mieli bardzo mało w kartach, musieli maskować swoje cele. Wszyscy postawili na jednego konia, Piłsudski był wyjątkiem, był gotów na różne scenariusze.

Jego plan przed 1914 r. opierał się na budowaniu polskiej siły zbrojnej. - W Galicji chciał zbudować podlegające mu kadry militarne, oczywiście za zgodą Austriaków, ale bardzo dbał o samodzielność. Rolę wywiadu austriackiego wykorzystywali przeciwnicy Piłsudskiego; mówiono, że jest austriackim agentem. To fałsz – przekonywał Tomasz Nałęcz - choć Piłsudski takie kontakty posiadał, do czego się zresztą nie przyznawał. W okresie międzywojennym piłsudczycy zniszczyli całą dokumentację. Zachowała się jednak w Wiedniu, została opublikowana, można się przekonać, że nic za tą współpracą nie stało.

Po fiasku powstańczych planów Piłsudskiego Austriacy zażądali zdjęcia polskich mundurów i wstąpienia do swojej armii. Dla strzelców było to jednak nie do przyjęcia. - Zapadła decyzja o stworzeniu polskich legionów w ramach armii austriackiej. Dla niej Piłsudski nigdy nie był komendantem legionów. Był komendantem tylko pierwszej brygady, która uważała się za ekstrakt patriotyzmu – kontynuował Tomasz Nałęcz. - Piłsudski zadbał, by była to formacja wyłącznie polska. Bitwy budowały legendę legionów, choć była to siła niewiele znacząca, zmagały się przecież ogromne mocarstwa. Raz udało im się odegrać znaczną rolę, w bitwie pod Kostiuchnówką w 1916 r. 

W 1917 r. Józef Piłsudski zrozumiał, że dalszy sojusz z państwami centralnymi nie ma sensu. Został aresztowany i do końca wojny przebywał w niemieckim więzieniu. Legionistów przymusowo wcielono do armii austriackiej, obywatele państwa rosyjskiego zostali rozbrojeni i internowani.

Ogromną rolę legiony odegrały po wojnie. - Gdy odradzała się Polska, kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy było na wagę złota – podkreślił historyk. - Nigdy w Europie nie było większej niechęci do wojowania jak w 1918 r. Ludzie ginęli, przelewali krew w niemieckim, rosyjskim i austriackim wojsku. Dla nich to było bez sensu. Brakowało entuzjazmu, a bez niego nie można było nic zrobić. Drożdżami niepodległościowego entuzjazmu byli legioniści. W Polsce dokonała się rzecz cudowna. Piłsudskiemu, wówczas Naczelnikowi Państwa, udało się wyczarować polską armię. Wielkiego zwycięstwa w 1920 r. nie byłoby bez legionistów. Na tym polega wielkie, dziejowe znaczenie legionów i geniusz Piłsudskiego. 

Za przybliżenie postaci „wielkiego polityka i stratega” podziękował Zdzisław Bocian, wicestarosta i jeden z wyszkowskich piłsudczyków. Koło Związku Piłsudczyków RP było zresztą współorganizatorem spotkania. Prezes Koła Konrad Wróbel przekazał gościowi publikacje o lokalnej historii i informację o działalności związku. - Żebyście panowie w pałacu wiedzieli, że tu są gorące serca wyszkowian – zapewnił. Podziękował młodzieży z klas mundurowych, która poprzedniego dnia w Warszawie, wraz z piłsudczykami, reprezentowała Wyszków na uroczystości z okazji imienin Józefa Piłsudskiego.

Autor:
Treść:
Kod z obrazka: