W krótkiej refleksji historyk Adam Mickiewicz przyznał, że społeczeństwo do dziś boryka się z obiektywizmem w opisie i ocenie tego, co wydarzyło się po 1944-45 r. – Przez dziesięciolecia zatruwano świadomość narodową słowami typu bandytyzm przy przedstawianiu zbrojnego wysiłku tych, którym nie w smak były komunistyczne rządy w powojennej Polsce oraz powszechnie odczuwana i nierzadko dokuczliwa obecność sowieckiego wojska – mówił. 

Na pomniku wyryto nazwiska kilkudziesięciu osób, które zginęły wskutek represji w latach 1944-52. – Za każdym z tych nazwisk kryje się odmienna historia i, jak można się domyślać, dramat najbliższych – zauważył Adam Mickiewicz. – Mieszkańcy ziemi wyszkowskiej zapisali w tamtych czasach piękną, choć krwawą kartę. Na pomniku wspomniano również braci Kmiołków, w tym Jana, lidera silnej grupy konspiracji zbrojnej z okolic Wyszkowa, na którym wykonano po upokarzającym procesie wyrok śmierci. Budowanej przez lata czarnej legendzie braci Kmiołków przeczą m.in. dokumenty, obecnie już  przebadane przez historyków IPN, oraz wypowiedzi świadków. W czasie procesu jeden ze świadków miał powiedzieć: „Sądzicie bohaterów, rycerzy Polski”. Hołd, jaki składamy dziś żołnierzom wyklętym i niezłomnym, jest ukłonem w stronę tych, którzy uznali, że nie można odłożyć na nieokreśloną przyszłość nadziei na prawdziwą demokrację i niepodległość. Po kilkudziesięciu latach historia przyznała rację właśnie tym, którzy, wydawać się mogło, walczyli o sprawę straconą. Może jest to też nauka dla nas, by nie bać się odważnie stawać w obronie niezbywalnych wartości. 

Jak zauważył poseł Henryk Kowalczyk, bez tej walki, a także pamięci o poległych przekazywanej w domowych zaciszach, nie byłoby późniejszych zrywów roku 1956, 1976 czy Solidarności roku 1980.

Modlitwę w intencji tych, którzy zginęli, poprowadził ks. dziekan Zdzisław Golan, „by ich cierpienie, walka o wolność kraju przyniosła im wolność i piękno przebywania w domu Ojca Niebieskiego”.

Autor:
Treść:
Kod z obrazka: